Khi bị gãy xương, ngoài việc điều trị y tế, cách chăm sóc hàng ngày – đặc biệt là vệ sinh cơ thể – cũng có ảnh hưởng lớn đến tiến trình hồi phục. Một trong những thắc mắc phổ biến là: Gãy xương có tắm được không? Bài viết dưới đây của PM NextG Cal sẽ giải đáp câu hỏi này một cách toàn diện, dựa trên góc nhìn y khoa và kinh nghiệm thực tiễn.
Nội dung:
I. Gãy xương có nên tắm không?
Việc duy trì vệ sinh cơ thể trong thời gian bị gãy xương là cần thiết, nhưng không phải ai cũng biết đâu là giới hạn và cách thực hiện phù hợp.
Tùy từng mức độ tổn thương, phương pháp cố định xương và vùng bị gãy mà việc tắm rửa có thể được cân nhắc khác nhau.
1. Gãy xương nhẹ có được tắm?
Trong trường hợp gãy xương nhẹ, không gây biến dạng hay lệch xương nhiều, nếu người bệnh chỉ cần cố định bằng nẹp hoặc đai, việc tắm rửa sẽ linh hoạt hơn.
Tuy nhiên, vẫn cần tránh để vùng gãy tiếp xúc trực tiếp với nước, đặc biệt là khi còn sưng đau hoặc đang dùng thuốc bôi ngoài da.
Tắm nhanh, dùng khăn lau người và giữ vùng gãy khô ráo là những lựa chọn phổ biến.
Lúc này, tắm không chỉ giúp cơ thể sạch sẽ mà còn hỗ trợ tinh thần người bệnh tốt hơn trong quá trình hồi phục.
2. Gãy xương nặng có tắm được không?
Với các trường hợp nặng hơn như gãy xương phải bó bột, phẫu thuật cố định bằng đinh, nẹp bên trong hoặc ngoài cơ thể, việc tắm cần được cân nhắc cẩn trọng hơn.
Vết mổ, bột, nẹp đều cần giữ khô hoàn toàn để tránh nhiễm khuẩn, viêm mô hoặc làm chậm quá trình liền xương.
Bác sĩ thường khuyên người bệnh hạn chế tiếp xúc nước trực tiếp cho đến khi vết thương lành và được phép tháo bột hoặc rút chỉ. Giai đoạn này, các phương pháp tắm khô sẽ được ưu tiên.
3. Các yếu tố quyết định có được tắm hay không
Không phải ai bị gãy xương cũng có câu trả lời giống nhau cho việc có được tắm không. Một số yếu tố ảnh hưởng trực tiếp đến quyết định này bao gồm:
– Vị trí xương bị gãy: Gãy tay, chân, vai, gãy xương đùi… có mức độ ảnh hưởng đến sinh hoạt và vận động khác nhau.
– Phương pháp cố định: Bó bột kín toàn bộ, nẹp bên ngoài, hay chỉ cần đai cố định sẽ ảnh hưởng đến khả năng tiếp xúc nước.
– Tình trạng vết thương: Có vết hở hay không, có đang dùng thuốc ngoài da hay chưa liền vết mổ.
– Tình trạng sức khỏe chung: Người già, trẻ nhỏ hoặc người có bệnh nền cần đặc biệt thận trọng.
II. Những rủi ro nếu tắm sai cách
Nếu không tuân thủ các nguyên tắc cơ bản khi tắm trong giai đoạn xương chưa hồi phục, người bệnh có thể gặp phải những biến chứng không mong muốn, làm kéo dài thời gian phục hồi.
1. Ảnh hưởng đến tiến trình lành xương
Việc tiếp xúc nước lạnh trong thời gian dài có thể làm giảm nhiệt độ cơ thể tạm thời, gây co mạch, ảnh hưởng đến lưu thông máu tại vùng gãy.
Máu lưu thông kém khiến dưỡng chất khó được vận chuyển đến xương để tái tạo, từ đó làm chậm quá trình hồi phục.
Ngoài ra, nếu vùng bị gãy xương bị ẩm ướt trong thời gian dài, độ ẩm sẽ tạo môi trường thuận lợi cho nấm hoặc vi khuẩn phát triển dưới lớp bột, gây ngứa ngáy và tổn thương da.
2. Nguy cơ nhiễm trùng
Một trong những rủi ro lớn nhất là nhiễm khuẩn tại vị trí bó bột hoặc vết mổ.
Khi nước tiếp xúc vào khu vực này, đặc biệt là nước không sạch, vi khuẩn có thể xâm nhập gây viêm da, mưng mủ, thậm chí nhiễm trùng sâu hơn ảnh hưởng đến cả phần xương.
Điều này đặc biệt nguy hiểm với các vết thương hở hoặc nơi có gắn dụng cụ y tế bên trong như đinh nội tủy, nẹp cố định.
3. Nguy cơ trượt ngã trong khi tắm
Người bị gãy xương thường gặp khó khăn trong việc giữ thăng bằng, đặc biệt khi phải sử dụng nạng, gậy chống hoặc chỉ có thể di chuyển bằng một chân.
Nhà tắm – vốn là khu vực trơn trượt và thiếu điểm tựa vững chắc – tiềm ẩn nguy cơ té ngã cao, nhất là khi không có người hỗ trợ hoặc thiết bị an toàn phù hợp.
III. Cách tắm an toàn cho người bị gãy xương
Hiểu đúng và làm đúng cách là cách duy nhất để người bị gãy xương vừa có thể giữ vệ sinh cá nhân, vừa không làm ảnh hưởng đến quá trình hồi phục.
1. Tắm khô bằng khăn ướt
Tắm khô là lựa chọn được ưu tiên trong giai đoạn đầu khi vùng gãy còn đau nhiều hoặc đang trong quá trình bó bột.
Sử dụng khăn ướt lau từng vùng cơ thể theo trình tự từ trên xuống dưới, sau đó lau lại bằng khăn khô để hạn chế độ ẩm còn sót lại.
Nên chọn loại khăn ướt không mùi, không cồn để tránh kích ứng da. Nếu cảm thấy cơ thể quá nhờn rít, có thể dùng thêm bông gòn thấm nước ấm để lau.
2. Sử dụng ghế tắm, tay vịn hỗ trợ
Với người có thể đứng hoặc ngồi tạm thời nhưng khó khăn trong việc giữ thăng bằng, việc sử dụng ghế tắm chống trượt, tay vịn hoặc sàn lót chống trượt là rất cần thiết.
Không nên tắm một mình nếu không tự chủ được việc đứng lên ngồi xuống.
Việc tắm dưới sự hỗ trợ của người thân sẽ giúp hạn chế rủi ro té ngã và giúp người bệnh an tâm hơn về mặt tâm lý.
3. Che chắn bột, nẹp trước khi tắm
Nếu bắt buộc phải tắm trong khi còn bó bột, hãy đảm bảo vùng bó được che chắn kỹ bằng màng bọc thực phẩm, túi nilon lớn, băng keo chống nước hoặc thiết bị chuyên dụng.
Không để nước len vào khe bột, nhất là các vùng gần cổ tay, cổ chân hoặc khuỷu tay.
Sau khi tắm xong cần kiểm tra lớp bọc có bị rách, rò nước hay không và thay ngay nếu cần thiết. Tuyệt đối không dùng máy sấy nóng trực tiếp vào lớp bột để làm khô nhanh.
IV. Sau khi tháo bột có được tắm bình thường?
Rất nhiều người nghĩ rằng việc được tháo bột là dấu hiệu đã lành hoàn toàn, nhưng thực tế chưa hẳn như vậy.
Quá trình phục hồi vẫn đang tiếp diễn, và chăm sóc đúng sau tháo bột cũng là giai đoạn then chốt để việc hồi phục sau gãy xương diễn ra nhanh hơn.
1. Bao lâu sau tháo bột mới nên tắm?
Thông thường, ngay sau khi tháo bột nếu da không bị trầy xước, sưng tấy hay nhiễm trùng thì người bệnh có thể tắm rửa bình thường.
Tuy nhiên, không nên ngâm mình trong bồn lâu hoặc dùng nước quá nóng.
Một số người có da yếu hoặc gặp phản ứng nhẹ sau thời gian dài không tiếp xúc nước nên bắt đầu bằng việc tắm nhanh và theo dõi phản ứng của da.
2. Vệ sinh vùng da từng bó bột
Vùng da vừa tháo bột thường sạm màu, khô, bong tróc và đôi khi có mùi khó chịu.
Cần làm sạch nhẹ nhàng bằng nước ấm và xà phòng dịu nhẹ, tránh cọ xát mạnh hoặc kỳ cọ bằng bàn chải.
Sau khi lau khô nên dưỡng ẩm bằng sản phẩm dịu nhẹ để hỗ trợ da hồi phục. Nếu thấy có dấu hiệu bất thường như nổi mẩn, đau rát, nên hỏi ý kiến bác sĩ.
3. Khi nào cần đi khám lại?
Sau khi tháo bột, nếu bạn nhận thấy các dấu hiệu sau đây, cần nhanh chóng đến cơ sở y tế để được thăm khám:
– Cơn đau nhức kéo dài, đặc biệt sau các hoạt động nhẹ.
– Vùng khớp hoặc khu vực từng gãy xương bị sưng tấy, đỏ hoặc phù nề.
– Xuất hiện các biểu hiện bất thường trên da như chảy dịch, có mùi lạ hoặc mủ quanh vết thương.
Những triệu chứng này có thể cho thấy quá trình phục hồi chưa diễn ra như mong đợi, hoặc xương vẫn chưa ổn định hoàn toàn dù bột đã được tháo.
Việc theo dõi sát sao và can thiệp kịp thời sẽ giúp hạn chế các biến chứng về sau.
V. Lưu ý khác khi chăm sóc người bị gãy xương
Ngoài việc vệ sinh cơ thể đúng cách, quá trình hồi phục sau gãy xương còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác. Dưới đây là những lưu ý quan trọng bạn không nên bỏ qua.
1. Dinh dưỡng giúp xương mau lành
Chế độ ăn uống đóng vai trò không nhỏ trong việc hỗ trợ xương tái tạo.
Người bị gãy xương nên bổ sung các thực phẩm giàu canxi (sữa, phô mai, cải xanh), vitamin D (ánh nắng, cá hồi), protein (thịt nạc, trứng) và kẽm để thúc đẩy quá trình lành xương.
Tránh xa các thực phẩm giàu chất béo bão hòa, đồ ăn nhanh hoặc có chất kích thích vì có thể cản trở hấp thu dưỡng chất.
2. Vận động nhẹ nhàng đúng cách
Ngay cả trong thời gian bó bột, bạn cũng nên hỏi bác sĩ về các bài tập vận động nhẹ giúp tăng tuần hoàn máu và tránh cứng khớp.
Sau khi tháo bột, việc tập phục hồi chức năng là điều cần thiết để lấy lại biên độ vận động.
Không nên tự ý vận động mạnh hoặc tập luyện quá sớm khi chưa được hướng dẫn, tránh tái chấn thương.
3. Theo dõi dấu hiệu bất thường sau tắm
Sau mỗi lần vệ sinh cơ thể, đặc biệt khi tắm ướt, bạn nên để ý đến các biểu hiện lạ như:
– Ngứa, đỏ da kéo dài.
– Bột bị ẩm, có mùi hôi.
– Vết thương sưng, rỉ dịch bất thường.
Nếu có bất kỳ dấu hiệu nào như trên, hãy dừng việc tắm và liên hệ bác sĩ để được hướng dẫn xử lý phù hợp.
Việc gãy xương có tắm được không phụ thuộc rất nhiều vào tình trạng cụ thể của từng người.
Đừng nên vội vàng hoặc lơ là trong việc vệ sinh thân thể khi bị gãy xương, nhưng cũng không nên chủ quan khiến ảnh hưởng đến quá trình hồi phục.
Nếu còn băn khoăn, hãy tham khảo ý kiến chuyên môn để có lời khuyên đúng cho trường hợp của mình.
